READMEPL.md

   1 Modyfikacja U-Boot 1.1.4 dla routerów
   2 ==========
   3
   4 Spis treści
   5 -----------
   6
   7 - [Wstęp](#wstęp)
   8 - [Wspierane urządzenia](#wspierane-urządzenia)
   9 - [Znane błędy](#znane-błędy)
  10 - [Modyfikacje, zmiany](#modyfikacje-zmiany)
  11         - [Serwer web](#serwer-web)
  12         - [Konsola sieciowa](#konsola-sieciowa)
  13         - [Zapisywalne zmienne środowiskowe](#zapisywalne-zmienne-środowiskowe)
  14         - [Inne](#inne)
  15         - [Automatycznie rozpoznawane kości FLASH](#automatycznie-rozpoznawane-kości-flash)
  16 - [Jak to zainstalować?](#jak-to-zainstalować)
  17         - [Uwagi, kopie zapasowe](#uwagi-kopie-zapasowe)
  18         - [Przy pomocy programatora FLASH](#przy-pomocy-programatora-flash)
  19         - [Przy pomocy UART, konsoli U-Boot i serwera TFTP](#przy-pomocy-uart-konsoli-u-boot-i-serwera-tftp)
  20                 - [Ważna informacja!](#ważna-informacja)
  21                 - [Instrukcja krok po kroku](#instrukcja-krok-po-kroku)
  22         - [Przy pomocy OpenWrt](#przy-pomocy-openWrt)
  23         - [Przy pomocy DD-WRT](#przy-pomocy-dd-wrt)
  24 - [Jak korzystać z tej modyfikacji?](#jak-korzystać-z-tej-modyfikacji)
  25 - [Jak samodzielnie skompilować kod?](#jak-samodzielnie-skompilować-kod)
  26 - [FAQ](#faq)
  27 - [Licencja, przestarzałe źródła itd.](#licencja-przestarzałe-źródła-itd)
  28 - [Podziękowania](#podziękowania)
  29
  30 Wstęp
  31 -----
  32
  33 W dużym skrócie, projekt ten jest modyfikacją źródeł **U-Boot 1.1.4**, przede wszystkim z archiwum udostęþnionego przez firmę **TP-Link**. Niektóre fragmenty kodu zostały zaczerpnięte również ze źródeł innych producentów, takich jak **D-Link**, **Netgear**, **ZyXEL** i **Belkin**. Wszystkie te firmy korzystają z SDK Qualcomm/Atheros, które zawiera właśnie zmodyfikowane źródła **U-Boot 1.1.4**.
  34
  35 Oryginalne wersje źródeł można pobrać z poniższych stron:
  36
  37 - [TP-Link GPL Code Center](http://www.tp-link.com/en/support/gpl/ "TP-Link GPL Code Center")
  38 - [D-Link GPL Source Code Support](http://tsd.dlink.com.tw/GPL.asp "D-Link GPL Source Code Support")
  39 - [NETGEAR Open Source Code for Programmers (GPL)](http://kb.netgear.com/app/answers/detail/a_id/2649/~/netgear-open-source-code-for-programmers-%28gpl%29 "NETGEAR Open Source Code for Programmers (GPL)")
  40 - [ZyXEL GPL-OSS](http://www.zyxel.com/us/en/form/gpl_oss_form.shtml "ZyXEL GPL-OSS")
  41 - [Belkin Open Source Code Center](http://www.belkin.com/us/support-article?articleNum=51238 "Belkin Open Source Code Center")
  42
  43
  44 Pomysł na tę modyfikację został zaczerpnięty z innego projektu, przeznaczonego dla bardzo popularnego, małego routera mobilnego **TP-Link TL-WR703N**, w którym autor umieścił tryb ratunkowy dostępny przez przeglądarkę: **[wr703n-uboot-with-web-failsafe](http://code.google.com/p/wr703n-uboot-with-web-failsafe/)**. Przez jakiś czas z powodzeniem używałem tej modyfikacji, ale postanowiłem ją ulepszyć, dodać kilka opcji i wsparcie dla innych modeli oraz wszystkich przeglądarek.
  45
  46 Pierwszą wersję mojej modyfikacji zaprezentowałem na forum **OpenWrt**, w [tym wątku](https://forum.openwrt.org/viewtopic.php?id=43237), pod koniec marca 2013 roku. Zawierała ona wsparcie wyłącznie dla modeli TP-Link z układem SoC **Atheros AR9331**. Obecnie, wspierane są również urządzenia innych producentów, w tym z układami SoC **Atheros AR934x**, **Qualcomm Atheros QCA953x**, **Qualcomm Atheros QCA955x**, a inne (w najbliższych planach jest wsparcie dla routerów z układami z serii **Qualcomm Atheros QCA956x** oraz **MediaTek MT762x**) są w trakcie opracowania.
  47
  48 Dodatkowe informacje o niniejszej modyfikacji można znaleźć również na [moim blogu](http://www.tech-blog.pl), w [tym artykule](http://www.tech-blog.pl/2013/03/29/zmodyfikowany-u-boot-dla-routerow-tp-link-z-atheros-ar9331-z-trybem-aktualizacji-oprogramowania-przez-www-i-konsola-sieciowa-netconsole/).
  49
  50 Jeżeli spodobał Ci się ten projekt i chciałbyś wspomóc mnie w jego dalszym rozwijaniu - [postaw mi piwo](https://www.paypal.com/cgi-bin/webscr?cmd=_donations&business=FN3XW36YHSY2S&lc=US&item_name=For%20a%20great%20job%21&currency_code=USD&bn=PP%2dDonationsBF%3abtn_donate_LG%2egif%3aNonHosted)!
  51
  52 Wspierane urządzenia
  53 --------------------
  54
  55 Lista obecnie wspieranych urządzeń:
  56
  57 - **Atheros AR9331**:
  58   - 8devices Carambola 2 (w wersji z płytką developerską, [zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/8devices_Carambola_2/))
  59   - TP-Link TL-MR3020 v1 ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/TPLINK_TL-MR3020/))
  60   - TP-Link TL-MR3040 v1 i v2
  61   - TP-Link TL-WR703N v1, ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/TPLINK_TL-WR703N/))
  62   - TP-Link TL-WR720N v3 (wersja przeznaczona na rynek chiński)
  63   - TP-Link TL-WR710N v1 (wersja przeznaczona na rynek europejski, [zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/TP-Link_TL-WR710N-EU/))
  64   - TP-Link TL-MR10U v1 ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/TP-Link_TL-MR10U/))
  65   - TP-Link TL-MR13U v1
  66   - TP-Link TL-WR740N v4 (i podobne, jak na przykład TL-WR741ND v4)
  67   - TP-Link TL-MR3220 v2
  68   - Moduł GS-Oolite/Elink EL-M150 na płytce developerskiej ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/Elink_EL-M150_Development-Board/))
  69   - Dragino 2 (MS14)
  70   - Village Telco Mesh Potato 2 (bazuje na Dragino MS14)
  71   - GL.iNet 64xxA ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/GLiNet/))
  72   - Black Swift
  73
  74 - **Atheros AR1311 (bliźniaczy układ AR9331)**
  75   - D-Link DIR-505 H/W ver. A1 ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/D-Link_DIR-505/))
  76
  77 - **Atheros AR9341**:
  78   - TP-Link TL-MR3420 v2
  79   - TP-Link TL-WR841N/D v8
  80   - TP-Link TL-WA830RE v2
  81   - TP-Link TL-WA801ND v2
  82
  83 - **Atheros AR9344**:
  84   - TP-Link TL-WDR3600 v1
  85   - TP-Link TL-WDR43x0 v1
  86   - TP-Link TL-WDR3500 v1
  87
  88 - **Qualcomm Atheros QCA953x**:
  89   - TP-Link TL-WR841N/D v9
  90   - TP-Link TL-WR820N (wersja przeznaczona na rynek chiński)
  91   - TP-Link TL-WR802N
  92   - Wallys DR531
  93   - Zbtlink ZBT-WE1526
  94   - Comfast CF-E520N
  95
  96 Przetestowałem swoją modyfikację na większości z wymienionych powyżej urządzeń, z obrazami OpenWrt i oficjalnym firmware producenta. Jeżeli nie jesteś pewien wersji sprzętowej swojego urządzenia, proszę skontaktuj się ze mną **zanim** dokonasz wymiany obrazu bootloadera. Zmiana na niewłaściwą wersję najprawdopodobniej doprowadzi do uszkodzenia Twojego urządzenia i jedyną możliwością jego ponownego uruchomienia będzie przeprogramowanie kości FLASH w zewnętrznym programatorze.
  97
  98 Dodatkowe informacje o wspieranych urządzeniach:
  99
 100 | Model | SoC | FLASH | RAM | Obraz U-Boot | U-Boot env |
 101 |:--- | :--- | ---: | ---: | ---: | ---: |
 102 | [8devices Carambola 2](http://8devices.com/carambola-2) | AR9331 | 16 MiB | 64 MiB DDR2 | 256 KiB | 64 KiB, R/W |
 103 | [TP-Link TL-MR3020 v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr3020) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 104 | [TP-Link TL-MR3040 v1/2](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr3040) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 105 | [TP-Link TL-WR703N](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr703n) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 106 | [TP-Link TL-WR720N v3](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr720n) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 107 | [TP-Link TL-WR710N v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr710n) | AR9331 | 8 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 108 | [TP-Link TL-MR10U v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr10u) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 109 | [TP-Link TL-MR13U v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr13u) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 110 | [TP-Link TL-WR740N v4](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr740n) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 111 | [TP-Link TL-MR3220 v2](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr3420) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 112 | GS-Oolite/Elink EL-M150 module | AR9331 | 4/8/16 MiB | 64 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 113 | [Dragino 2 (MS14)](http://wiki.openwrt.org/toh/dragino/ms14) | AR9331 | 16 MiB | 64 MiB DDR1 | 192 KiB | R/W |
 114 | Village Telco Mesh Potato 2 | AR9331 | 16 MiB | 64 MiB DDR1 | 192 KiB | R/W |
 115 | [GL.iNet](http://wiki.openwrt.org/toh/gl-inet/gl-inet) | AR9331 | 8/16 MiB | 64 MiB DDR1 | 64 KiB | RO |
 116 | [Black Swift](http://www.black-swift.com) | AR9331 | 16 MiB | 64 MiB DDR2 | 128 KiB, LZMA | R/W |
 117 | [TP-Link TL-MR3420 v2](http://wikidevi.com/wiki/TP-LINK_TL-MR3420_v2) | AR9341 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 118 | [TP-Link TL-WR841N/D v8](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr841nd) | AR9341 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 119 | [TP-Link TL-WA830RE v2](http://wikidevi.com/wiki/TP-LINK_TL-WA830RE_v2) | AR9341 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 120 | [TP-Link TL-WA801ND v2](http://wikidevi.com/wiki/TP-LINK_TL-WA801ND_v2) | AR9341 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 121 | [TP-Link TL-WDR3600 v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wdr3600) | AR9344 | 8 MiB | 128 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 122 | [TP-Link TL-WDR43x0 v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wdr4300) | AR9344 | 8 MiB | 128 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 123 | [TP-Link TL-WDR3500 v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wdr3500) | AR9344 | 8 MiB | 128 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 124 | [D-Link DIR-505 H/W ver. A1](http://wiki.openwrt.org/toh/d-link/dir-505) | AR1311 | 8 MiB | 64 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 125 | [TP-Link TL-WR841N/D v9](https://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr841nd) | QCA9533 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 126 | [TP-Link TL-WR820N](https://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr820n) | QCA9531 | 4 MiB | 64 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 127 | [TP-Link TL-WR802N](https://wikidevi.com/wiki/TP-LINK_TL-WR802N_v1.0) | QCA9533 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 128 | Wallys DR531 | QCA9531 | 8 MiB | 64 MiB DDR2 | 192 KiB | R/W |
 129 | Zbtlink ZBT-WE1526 | QCA9531 | 16 MiB | 128 MiB DDR2 | 256 KiB | R/W |
 130 | Comfast CF-E520N | QCA9531 | 8 MiB | 32 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 131
 132 *(LZMA) - obraz binarny U-Boot został dodatkowo skompresowany przy pomocy LZMA.*
 133 *(R/W) - zmienne środowiskowe przechowywane są w osobnym bloku FLASH, co pozwala na ich zachowanie po odłączeniu zasilaniu.*
 134 *(RO) - zmienne środowiskowe są wbudowane w obraz binarny, można je zmieniać i dodawać nowe wyłącznie w trakcie pracy urządzenia, po ponownym uruchomieniu zostaną przywrócone domyślne wartości.*
 135
 136 Znane błędy
 137 -----------
 138
 139 Dostępna obecnie wersja nie ładuje jądra Linuxa z niektórych wydań oficjalnego firmware TP-Link. Jeżeli zamierzasz używać OFW, w którymś ze wspieranych modeli tego producenta, nie używaj mojej modyfikacji. Pracuję nad rozwiązaniem tego problemu.
 140
 141 Modyfikacje, zmiany
 142 -------------------
 143
 144 ### Serwer web
 145
 146 Najistotniejszą zmianą jest dodanie serwera web, bazującego na **[stosie TCP/IP uIP 0.9](http://www.gaisler.com/doc/net/uip-0.9/doc/html/main.html)**. Umożliwia to aktualizację obrazów **firmware**, **U-Boot** i **ART** (Atheros Radio Test) bezpośrednio z poziomu przeglądarki, bez potrzeby dostępu do konsoli szeregowej i uruchamiania serwera TFTP. Podobny tryb ratunkowy, również bazujący na stosie TCP/IP uIP 0.9, dostępny jest od dawna w routerach **D-Link**.
 147
 148 Serwer posiada 7 stron www:
 149
 150 1. index.html (aktualizacja obrazu firmware, zrzut ekranu poniżej)
 151 2. uboot.html (aktualizacja obrazu U-Boot)
 152 3. art.html (aktualizacja danych kalibracyjnych ART)
 153 4. flashing.html
 154 5. 404.html
 155 6. fail.html
 156 7. style.css
 157
 158 ![](http://www.tech-blog.pl/wordpress/wp-content/uploads/2015/11/uboot_mod_firmware_upgrade.jpg)
 159
 160 ![](http://www.tech-blog.pl/wordpress/wp-content/uploads/2015/11/uboot_mod_firmware_upgrade_progress.jpg)
 161
 162 ![](http://www.tech-blog.pl/wordpress/wp-content/uploads/2015/11/uboot_mod_uboot_upgrade.jpg)
 163
 164 ### Konsola sieciowa
 165
 166 Drugą, równie użyteczną opcją, jest konsola sieciowa (wchodzi ona w skład oficjalnej gałęzi U-Boot, ale nie jest domyślnie dostępna w żadnym ze wspieranych urządzeń). Konsola sieciowa umożliwia komunikację z konsolą U-Boot przez sieć Ethernet, wykorzystując protokół UDP (domyślny port: 6666, adres IP routera: 192.168.1.1).
 167
 168 ![](http://www.tech-blog.pl/wordpress/wp-content/uploads/2013/04/u-boot_mod_for_tp-link_with_ar9331_netconsole.jpg)
 169
 170 ### Zapisywalne zmienne środowiskowe
 171
 172 U-Boot wykorzystuje tak zwane "**zmienne środowiskowe**", w których przechowywane są wartości wielu ustawień, takich jak adresy IP urządzenia i serwera zdalnego dla transakcji TFTP, prędkość konsoli szeregowej, polecenie do załadowania kernela itd. Zmienne te zapisywane są zazwyczaj w osobnym sektorze FLASH lub w jego części, co umożliwia zachowanie zmian na stałe.
 173
 174 Żaden z popularnych producentów nie udostępnia tej funkcjonalności i w swoich wersjach U-Boot wykorzystuje zmienne środowiskowe "**tylko do odczytu**" (wartości zmiennych są wbudowane w obraz U-Boot), co oznacza że wszelkie zmiany wprowadzone w trakcie pracy bootloadera zostaną utracone po ponownym uruchomieniu urządzenia i nie ma żadnej możliwość zapisania ich w pamięci FLASH.
 175
 176 Ta modyfikacja używa zapisywalnych zmiennych środowiskowych w prawie wszystkich wspieranych urządzeniach, co daje możliwość wykonania na przykład:
 177
 178 ```
 179 uboot> setenv ipaddr 192.168.1.100
 180 uboot> saveenv
 181 Saving environment to FLASH...
 182
 183 Erase FLASH from 0x9F010000 to 0x9F01FFFF in bank #1
 184 Erasing: #
 185
 186 Erased sectors: 1
 187
 188 Writing at address: 0x9F010000
 189
 190 uboot> reset
 191 ```
 192
 193 Spowoduje to zmianę adresu IP urządzenia i zapisanie zmienionych zmiennych środowiskowych we FLASH. Od kolejnego uruchomienia urządzenie będzie wykorzystywać nowy adres.
 194
 195 Wykorzystując polecenie **run** i zmienne środowiskowe możesz pisać niestandardowe, niewielkie skrypty jak ten poniżej, wykorzystywany do aktualizacji firmware metodą TFTP:
 196
 197 ```
 198 uboot> printenv
 199 [...]
 200 firmware_addr=0x9F020000
 201 firmware_name=firmware.bin
 202 firmware_upg=if ping $serverip; then tftp $loadaddr $firmware_name && erase $firmware_addr +$filesize && cp.b $loadaddr $firmware_addr $filesize && echo OK!; else echo ERROR! Server not reachable!; fi
 203 [...]
 204
 205 uboot> run firmware_upg
 206 Ethernet mode (duplex/speed): 1/100 Mbps
 207 Using eth0 device
 208
 209 Ping OK, host 192.168.1.2 is alive!
 210
 211
 212 TFTP from IP: 192.168.1.2
 213       Our IP: 192.168.1.1
 214     Filename: 'firmware.bin'
 215 Load address: 0x80800000
 216        Using: eth0
 217
 218      Loading: ########################################
 219               ########################################
 220               ########################################
 221               ########################################
 222               ########################################
 223               ########################################
 224               ########################################
 225               ########################################
 226               ########################################
 227               ########################################
 228               ########################################
 229               ########################################
 230               ########################################
 231               ########################################
 232               ########################################
 233               ########################################
 234               ########################################
 235               ########################################
 236               ########################################
 237               #########
 238
 239 TFTP transfer complete!
 240
 241 Bytes transferred: 3932160 (0x3c0000)
 242 Erase FLASH from 0x9F020000 to 0x9F3DFFFF in bank #1
 243 Erasing: #######################################
 244          #####################
 245
 246 Erased sectors: 60
 247
 248 Copying to FLASH...
 249 Writing at address: 0x9F020000
 250
 251 Done!
 252
 253 OK!
 254 uboot>
 255 ```
 256
 257 ### Inne
 258
 259 Ponadto:
 260
 261 - Przyspieszony start
 262 - Nieistotne informacje wyświetlane w konsoli podczas uruchamiania zostały usunięte
 263 - Automatyczne rozpoznawanie zastosowanej kości FLASH na podstawie JEDEC ID
 264 - MAC adres dla interfejsów sieciowych jest pobierany z FLASH, a nie ustawiany na sztywno
 265 - Ładowanie firmware może być przerwane przy pomocy dowolnego klawisza
 266 - Lepszy sterownik konsoli szeregowej UART ze wsparciem dla wielu prędkości
 267 - Wciśnij i przytrzymaj przycisk aby uruchomić:
 268   - Werwer web (min. 3 sekundy)
 269   - Konsolę szeregową U-Boot (min. 5 sekundy)
 270   - Konsolę sieciową U-Boot (min. 7 sekundy)
 271 - Dodatkowe komendy (w odniesieniu do wersji producenta; dostępność zależy od modelu):
 272   -  defenv
 273   -  httpd
 274   -  itest
 275   -  loadb
 276   -  loady
 277   -  printmac
 278   -  setmac
 279   -  printmodel
 280   -  printpin
 281   -  startnc
 282   -  startsc
 283   -  ping
 284   -  dhcp
 285   -  sntp
 286   -  iminfo
 287 - Możliwości overclockingu i underclockingu (aktualnie tylko w modelach z SoC AR9331)
 288
 289 ### Automatycznie rozpoznawane kości FLASH
 290
 291 Automatyczna detekcja typu zastosowanej kości FLASH może być bardzo przydatna jeżeli wymieniłeś FLASH w swoim routerze. Nie musisz dokonywać zmian w oficjalnych źródłach i kompilować ich żeby mieć dostęp do całej zawartości FLASH z poziomu konsoli U-Boot.
 292
 293 Jeżeli wykorzystasz kość, której nie ma na poniższej liście, moja wersja U-Boot spróbuje odczytać jej parametry wykorzystując standard **Serial Flash Discoverable Parameter** (**SFDP**, więcej informacji: https://www.jedec.org/standards-documents/docs/jesd216b). Jeżeli Twoja kość nie wspiera SFDP, ta modyfikacja będzie traktować ją tak jakby miała rozmiar zgodny z rozmiarem domyślnie zastosowanej kości w danym modelu. W większości urządzeń nie będziesz też miał możliwości aktualizacji obrazu danych kalibracyjnych układu radiowego (ART).
 294
 295 Pełna lista obsługiwanych kości FLASH:
 296
 297 **4 MiB**:
 298
 299 - Spansion S25FL032P (4 MiB, JEDEC ID: 01 0215)*
 300 - Atmel AT25DF321 (4 MiB, JEDEC ID: 1F 4700)
 301 - EON EN25Q32 (4 MiB, JEDEC ID: 1C 3016)*
 302 - EON EN25F32 (4 MiB, JEDEC ID: 1C 3116)*
 303 - Micron M25P32 (4 MiB, JEDEC ID: 20 2016)
 304 - Windbond W25Q32 (4 MiB, JEDEC ID: EF 4016)
 305 - Macronix MX25L320 (4 MiB, JEDEC ID: C2 2016)
 306
 307 **8 MiB**:
 308
 309 - Spansion S25FL064P (8 MiB, JEDEC ID: 01 0216)
 310 - Atmel AT25DF641 (8 MiB, JEDEC ID: 1F 4800)
 311 - EON EN25Q64 (8 MiB, JEDEC ID: 1C 3017)*
 312 - Micron M25P64 (8 MiB, JEDEC ID: 20 2017)
 313 - Windbond W25Q64 (8 MiB, JEDEC ID: EF 4017)*
 314 - Macronix MX25L64 (8 MiB, JEDEC ID: C2 2017, C2 2617)
 315
 316 **16 MiB**:
 317
 318 - Winbond W25Q128 (16 MB, JEDEC ID: EF 4018)*
 319 - Winbond W25Q128FW (16 MB, JEDEC ID: EF 6018, 1,8 V)*
 320 - Macronix MX25L128 (16 MB, JEDEC ID: C2 2018, C2 2618)
 321 - Spansion S25FL127S (16 MB, JEDEC ID: 01 2018)*
 322 - Micron N25Q128 (16 MB, JEDEC ID: 20 BA18)
 323
 324 (*) przetestowane
 325
 326 Jeżeli na powyższej liście nie ma kostki, którą chciałbyś zastosować, lub z jakiegoś innego powodu masz co do niej wątpliwości - skontaktuj się ze mną. Ewentualnie, możesz samemu dokonać odpowiednich zmian w kodzie i przesłać mi gotową łatę lub zgłosić pull request.
 327
 328 Jak to zainstalować?
 329 --------------------
 330
 331 ### Uwagi, kopie zapasowe
 332
 333 **Robisz to wyłącznie na własną odpowiedzialność!**
 334 **Jeżeli popełnisz jakiś błąd lub coś pójdzie nie tak w trakcie aktualizacji, w najgorszym przypadku, Twój router nie uruchomi się już ponownie!**
 335
 336 Wykonywanie kopii zapasowych jest dobrą praktyką, dlatego zalecam Ci skopiowanie zawartości oryginalnego obrazu/partycji U-Boot (szczególnie w przypadku routerów TP-Link), **zanim** wykonasz jakiekolwiek zmiany. Przykładowo, wykorzystując OpenWrt (na przykładzie TP-Link TL-WR703N z kością FLASH 16 MiB):
 337
 338 ```
 339 cat /proc/mtd
 340 ```
 341
 342 Komenda ta wyświetli listę wszystkich partycji **MTD** (Memory Technology Device):
 343
 344 ```
 345 dev:    size   erasesize  name
 346 mtd0: 00020000 00010000 "u-boot"
 347 mtd1: 000eeb70 00010000 "kernel"
 348 mtd2: 00ee1490 00010000 "rootfs"
 349 mtd3: 00c60000 00010000 "rootfs_data"
 350 mtd4: 00010000 00010000 "art"
 351 mtd5: 00fd0000 00010000 "firmware"
 352 ```
 353
 354 Jak widać powyżej, partycja o nazwie `u-boot` ma rozmiar **0x20000** (128 KiB), z kolei publikowane przeze mnie gotowe obrazy dla tego modelu mają mniejszy rozmiar: **0x1EC00** (123 KiB). Jest to bardzo istotna różnica i powinieneś o niej pamiętać, jeżeli do zmiany U-Boot zamierzasz wykorzystać narzędzie `mtd` lub konsolę szeregową i wiersz poleceń U-Boot.
 355
 356 W celu skopiowania zawartości partycji `u-boot` do pamięci RAM, wykonaj:
 357
 358 ```
 359 cat /dev/mtd0 > /tmp/uboot_backup.bin
 360 ```
 361
 362 Następnie połącz się z routerem przy pomocy `protokołu SCP` i pobierz `/tmp` na dysk lokalny plik `uboot_backup.bin`.
 363
 364 ### Przy pomocy programatora FLASH
 365
 366 Jeżeli dysponujesz programatorem kości FLASH (wszystkie wspierane urządzenia posiadają kości typu **SPI NOR FLASH**), najpewniej wiesz jak z niego korzystać. Pobierz archiwum zawierające gotowe obrazy binarne lub samodzielnie skompiluj kod źródłowy, wybierz odpowiedni plik dla swojego urządzenia i wgraj go na sam początek kości (ofset `0x00000`). Musisz pamiętać jedynie o skasowaniu bloku(ów) przed wgraniem obrazu - jeżeli wykorzystujesz gotowe oprogramowanie dla programatora, w trybie automatycznym, prawdopodobnie odpowiedni obszar zostanie automatycznie wykasowany przed wgraniem wskazanego obrazu.
 367
 368 Wszystkie publikowane przeze mnie gotowe obrazy binarne są dopełnione wartościami 0xFF i od zmiany "**![Extend maximum U-Boot image size up to 123 KB](https://github.com/pepe2k/u-boot_mod/commit/7829f50c0e92024fde613cb01e65cbdeae1f126b)**", dla większości wspieranych urządzeń, **nie są już wielokrotnością rozmiaru pojedynczego bloku 64 KiB**. Przykładowo, **TP-Link** w większości swoich nowych urządzeń wykorzystuje tylko pierwszy **64 KiB** blok do przechowywania skompresowanego obrazu U-Boot. W kolejnym 64 KiB bloku umieszcza takie informacje jak adres MAC, numer i wersję modelu oraz czasami pin WPS. Ta modyfikacja wykorzystuje oba sektory na obraz U-Boot oraz dodatkowe dane, w tym niewielki blok na zapisywalne zmienne środowiskowe.
 369
 370 Poniższy fragment początkowy mapy pamięci FLASH dla modelu TP-Link TL-MR3020 pokazuje różnice pomiędzy wersją producenta i modyfikacją.
 371
 372 ![](http://www.tech-blog.pl/wordpress/wp-content/uploads/2016/03/mr3020_u-boot-modification_flash-map_comparison.png)
 373
 374 Z drugiej strony, obraz U-Boot w module **8devices Carambola 2** może mieć maksymalnie **256 KiB** (4 bloki po 64 KiB każdy), ale obraz nie jest skompresowany. Zaraz za nim, w kolejnym 64 KiB bloku, znajdują się zmienne środowiskowe - partycja ta w OpenWrt, w tym konkretnym przypadku, nosi nazwę `u-boot-env`:
 375
 376 ```
 377 dev:    size   erasesize  name
 378 mtd0: 00040000 00010000 "u-boot"
 379 mtd1: 00010000 00010000 "u-boot-env"
 380 mtd2: 00f90000 00010000 "firmware"
 381 mtd3: 00e80000 00010000 "rootfs"
 382 mtd4: 00cc0000 00010000 "rootfs_data"
 383 mtd5: 00010000 00010000 "nvram"
 384 mtd6: 00010000 00010000 "art"
 385 ```
 386
 387 ### Przy pomocy UART, konsoli U-Boot i serwera TFTP
 388
 389 **UWAGA! Ta metoda jest zdecydowanie niezalecana!**
 390
 391 Jest to prawdopodobnie najczęściej wykorzystywana metoda do wgrania firmware w przypadku problemów z uruchomieniem wersji znajdującej się w urządzeniu lub po nieudanej aktualizacji. Istotną wadą tego podejścia jest potrzeba rozebrania routera i połączenia się z nim przy pomocy interfejsu szeregowego UART (w przypadku Carambola 2 w wersji z płytką developerską sprawa jest ułatwiona, ponieważ adapter USB-UART bazujący na FTDI FT232RQ znajduje się już na PCB).
 392
 393 #### Ważna informacja!
 394
 395 Wszystkie wspierane urządzenia posiadają sprzętowy interfejs UART, zintegrowany wewnątrz układu SoC, pracujący w zakresie napięcia około 3,3 V (w istocie, wyprowadzenia GPIO mogą pracować przy takim napięciu, ale w rzeczywistości, zgodnie z dokumentacją części układów zastosowanych we wspieranych modelach, porty GPIO zasilane są z wewnętrznego stabilizatora o napięciu wyjściowym 2,62 V)!
 396
 397 **Nie podłączaj** bezpośrednio żadnego interfejsu RS232 pracującego przy napięciu +/- 12 V lub innego adaptera, bez odpowiedniego konwertera poziomów napięć, ponieważ może to doprowadzić do trwałego uszkodzenia Twojego routera. Najlepiej będzie jeżeli wykorzystasz dowolny adapter USB-UART, który posiada zintegrowany konwerter 3,3 V. Pamiętaj również, że w przypadku korzystania z takiego adaptera powinieneś **podłączyć wyłącznie sygnały RX, TX i GND**. **NIGDY** nie łącz razem sygnału zasilania (VCC) z routera i adaptera, chyba że wiesz co robisz! Połączenie tych sygnałów w najgorszym wypadku może spowodować uszkodzenie adaptera, a w najgorszym - również routera! Wykorzystując adapter USB-UART powinieneś zasilić go z gniazda USB w komputerze, a router z oryginalnego zasilacza sieciowego (lub z gniazda USB jeżeli urządzenie jest zasilane w taki sposób).
 398
 399 Od dłuższego czasu i bez żadnych problemów używam bardzo prostego i wyjątkowo taniego (w granicach 1-2 USD) adaptera bazującego na układzie **CP2102**. Po więcej informacji o interfejsie UART w routerach możesz sięgnąć do artykułu [Serial Console](http://wiki.openwrt.org/doc/hardware/port.serial) w OpenWrt Wiki.
 400
 401 #### Instrukcja krok po kroku
 402
 403 1. Zainstaluj i skonfiguruj na swoim PC dowolny **serwer TFTP** (dla systemów z rodziny Windows sugeruję [TFTP32](http://tftpd32.jounin.net)).
 404
 405 2. Ustaw stały adres IP na swoim PC (w poniższej instrukcji wykorzystamy **192.168.1.2** dla PC i **192.168.1.1** dla routera) i połącz go z routerem przy pomocy kabla sieciowego RJ45 (powinieneś wykorzystać w routerze jedno z gniazd LAN, ale WAN również powinien działać).
 406
 407 3. Podłącz do PC i skonfiguruj adapter USB-UART oraz uruchom program do komunikacji z nim, np. [PuTTY](http://www.chiark.greenend.org.uk/~sgtatham/putty/download.html).
 408 Skonfiguruj program do używania takich ustawień:
 409   * Baud rate: 115200
 410   * Data bits: 8
 411   * Parity control: none
 412   * Stop bits: 1
 413   * Handshaking: none
 414 4. Uruchom router, zaczekaj na wyświetlenie się jednego z poniższych komunikatów i przerwij proces ładowania firmware:
 415
 416   `Autobooting in 1 seconds` (głównie routery **TP-Link**, w tym momencie powinieneś wpisać `tpl`)
 417   `Hit ESC key to stop autoboot:  1` (**8devices Carambola 2**, wciśnij klawisz `ESC`)
 418   `Hit any key to stop autoboot:  1` (**D-Link DIR-505**, wciśnij dowolny klawisz)
 419
 420 5. Ustaw zmienne środowiskowe `ipaddr` i `serverip`, tak jak poniżej:
 421
 422   ```
 423   hornet> setenv ipaddr 192.168.1.1
 424   hornet> setenv serverip 192.168.1.2
 425   ```
 426 6. Sprawdź czy zmiany zostały wprowadzone:
 427
 428   ```
 429   hornet> printenv ipaddr
 430   ipaddr=192.168.1.1
 431   hornet> printenv serverip
 432   serverip=192.168.1.2
 433   ```
 434
 435 7. Ze względu na różnice w mapie pamięci i rozmiarze obrazu oryginalnej i zmodyfikowanej wersji U-Boot, musisz najpierw wykonać kopię zapasową partycji z oryginalną wersją, w pamięci RAM. **Pominięcie lub nieprawidłowe wykonanie tego kroku prawdopodobnie zakończy się uszkodzeniem Twojego urządzenia!**
 436
 437   Ten krok różni się w zależności od modelu, dlatego powinieneś zwrócić szczególną uwagę na rozmiar obrazu zmodyfikowanej wersji, **zaokrąglić go w górę, do najbliższej wielokrotności 64 KiB** i używać tej wartości we wszystkich kolejnych krokach.
 438
 439   Przykładowo, jeżeli obraz modyfikacji ma **123 KiB** (**0x1EC00**) powinieneś najpierw wykonać kopię zapasową **128 KiB** (**0x20000**) w pamięci RAM, pod tym samym adresem, do którego później zostanie pobrany ten obraz:
 440
 441   ```
 442   hornet> cp.b 0x9F000000 0x80800000 0x20000
 443   ```
 444
 445   Wykorzystanie tego samego adresu w pamięci RAM spowoduje "sklejenie" obu obrazów i zachowanie dodatkowych, oryginalnych danych, takich jak adres MAC, numer modelu i PIN.
 446
 447 8. Pobierz z serwera TFTP i umieść w pamięci RAM urządzenia właściwy dla swojego modelu obraz U-Boot, wykorzystując polecenie `tftpboot` (na przykładzie **TP-Link TL-MR3020**):
 448
 449   ```
 450   hornet> tftpboot 0x80800000 uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin
 451   eth1 link down
 452   Using eth0 device
 453   TFTP from server 192.168.1.2; our IP address is 192.168.1.1
 454   Filename 'uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin'.
 455   Load address: 0x80800000
 456   Loading: #########################
 457   done
 458   Bytes transferred = 125952 (1ec00 hex)
 459
 460   hornet>
 461   ```
 462
 463 9. Kolejny krok jest bardzo ryzykowny! Wykonując następne polecenia, najpierw skasujesz oryginalny obraz U-Boot z pamięci FLASH, a następnie skopiujesz w to miejsce nowy obraz, z pamięci RAM. Jeżeli w trakcie tego procesu coś pójdzie nie tak (na przykład dojdzie do awarii zasilania), Twój router najprawdopodobniej już się nie uruchomi ponownie!
 464
 465   Powinieneś też zwrócić uwagę na rozmiar i wykorzystać wartość, którą obliczyłeś w kroku 7. We wszystkich przypadkach, adres początkowy pamięci FLASH i RAM to odpowiednio: **0x9F000000** i **0x80000000**. Jak mogłeś zauważyć, w poprzednim kroku, do zapisania pobranego przez sieć obrazu, nie wykorzystałem początkowego adresu pamięci RAM i również nie powinieneś tego robić.
 466
 467   Nie popełnij żadnych błędów w rozmiarach i adresach (ofsetach), w kolejnych krokach!
 468
 469 10. Skasuj odpowiedni obszar w pamięci FLASH (to polecenie usunie oryginalny obraz U-Boot!):
 470
 471   ```
 472   hornet> erase 0x9F000000 +0x20000
 473
 474   First 0x0 last 0x1 sector size 0x10000
 475   Erased 2 sectors
 476   hornet>
 477   ```
 478
 479 11. W tej chwili Twój router nie posiada żadnego bootloadera, dlatego skopiuj do FLASH z pamięci RAM pobrany wcześniej, nowy obraz:
 480
 481   ```
 482   hornet> cp.b 0x80800000 0x9F000000 0x20000
 483
 484   Copy to Flash... write addr: 9f000000
 485   done
 486   ```
 487
 488 12. Jeżeli chcesz, możesz wyświetlić w konsoli U-Boot zawartość pamięci FLASH i porównać ją z obrazem na komputerze. W tym celu należy skorzystać z komendy `md`, która spowoduje wyświetlenie 256 bajtów danych w postaci szesnastkowej i tekstowej, począwszy od podanego w argumencie adresu. Kolejne wywołanie tego samego polecenia, tym razem bez parametru, spowoduje wyświetlenie kolejnej porcji danych.
 489
 490   ```
 491   hornet> md 0x9F000000
 492
 493   9f000000: 100000ff 00000000 100000fd 00000000    ................
 494   9f000010: 10000222 00000000 10000220 00000000    ..."....... ....
 495   9f000020: 1000021e 00000000 1000021c 00000000    ................
 496   9f000030: 1000021a 00000000 10000218 00000000    ................
 497   9f000040: 10000216 00000000 10000214 00000000    ................
 498   9f000050: 10000212 00000000 10000210 00000000    ................
 499   9f000060: 1000020e 00000000 1000020c 00000000    ................
 500   9f000070: 1000020a 00000000 10000208 00000000    ................
 501   9f000080: 10000206 00000000 10000204 00000000    ................
 502   9f000090: 10000202 00000000 10000200 00000000    ................
 503   9f0000a0: 100001fe 00000000 100001fc 00000000    ................
 504   9f0000b0: 100001fa 00000000 100001f8 00000000    ................
 505   9f0000c0: 100001f6 00000000 100001f4 00000000    ................
 506   9f0000d0: 100001f2 00000000 100001f0 00000000    ................
 507   9f0000e0: 100001ee 00000000 100001ec 00000000    ................
 508   9f0000f0: 100001ea 00000000 100001e8 00000000    ................
 509   ```
 510
 511 13. Jeżeli jesteś pewien, że wszystko przebiegło prawidłowo, możesz zrestartować urządzenie przy pomocy poniższego polecenia lub restartując zasilanie:
 512
 513   ```
 514   hornet> reset
 515   ```
 516
 517 ### Przy pomocy OpenWrt
 518
 519 **Ta metoda jest zalecana!**
 520
 521 Począwszy od oficjalnego wydania "**[2014-11-19](https://github.com/pepe2k/u-boot_mod/releases/tag/2014-11-19)**", wewnątrz archiwum znajdziesz przygotowane obrazy **OpenWrt** z odblokowaną możliwością zapisu na partycji `u-boot`, gotowym obrazem U-Boot oraz niewielkim, dedykowanym skryptem do prostej aktualizacji bootloadera. Jedyne, co należy zrobić to pobrać ostatnie oficjalne wydanie tej modyfikacji, wybrać i zainstalować odpowiedni obraz OpenWrt i wywołać skrypt poleceniem `u-boot-upgrade`:
 522
 523 ```
 524 root@OpenWrt:/# u-boot-upgrade
 525
 526 =================================================================
 527      DISCLAIMER: you are using this script at your own risk!
 528
 529      The author of U-Boot modification and this script takes
 530      no responsibility for any of the results of using them.
 531
 532           Updating U-Boot is a very dangerous operation
 533         and may damage your device! You have been warned!
 534 =================================================================
 535    Are you sure you want to continue (type 'yes' or 'no')? yes
 536 =================================================================
 537
 538 [ ok ] Found U-Boot image file: uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin
 539        Do you want to use this file (type 'yes' or 'no')? yes
 540 [ ok ] MD5 checksum of new U-Boot image file is correct
 541 [ ok ] Backup of /dev/mtd0 successfully created
 542        Do you want to store backup in /etc/u-boot_mod/backup/ (recommended, type 'yes' or 'no')? no
 543 [ ok ] New U-Boot image successfully combined with backup file
 544 [info] New U-Boot image is ready to be written into FLASH
 545        Are you sure you want to continue (type 'yes' or 'no')? yes
 546 [ ok ] New U-Boot image successfully written info FLASH
 547 [ ok ] MD5 checksum of mtd0 and new U-Boot image are equal
 548 [info] Done!
 549 ```
 550
 551 ### Przy pomocy DD-WRT
 552
 553 **UWAGA! Ta metoda jest niezalecana!**
 554
 555 1. Zaloguj się do routera przy pomocy SSH lub telnetu i sprawdź, która z partycji mtd jest pierwsza. W DD-WRT najczęściej będzie to `RedBoot`:
 556
 557   ```
 558   root@DD-WRT:~# cat /proc/mtd
 559   dev:    size   erasesize  name
 560   mtd0: 00020000 00010000 "RedBoot"
 561   mtd1: 003c0000 00010000 "linux"
 562   mtd2: 002c0000 00010000 "rootfs"
 563   mtd3: 00010000 00010000 "ddwrt"
 564   mtd4: 00010000 00010000 "nvram"
 565   mtd5: 00010000 00010000 "board_config"
 566   mtd6: 00400000 00010000 "fullflash"
 567   mtd7: 00020000 00010000 "fullboot"
 568   ```
 569
 570   W przypadku **TP-Link TL-MR3020**, partycja `RedBoot` zawiera obraz U-Boot oraz dodatkowe dane, takie jak adres MAC, numer modelu oraz PIN.
 571
 572   **Uwaga!** Jeżeli rozmiar pierwszej partycji jest mniejszy niż rozmiar obrazu zmodyfikowanej wersji U-Boot, nie kontynuuj!
 573
 574 2. Przy pomocy SCP lub innej metody skopiuj obraz U-Boot i odpowiedni plik z sumą MD5 do folderu `/tmp` na urządzeniu.
 575
 576   ```
 577   root@DD-WRT:/tmp# ls -la
 578   [...]
 579   -rw-r--r--    1 root     root        125952 Nov  5  2015 uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin
 580   -rw-r--r--    1 root     root            66 Nov  5  2015 uboot_for_tp-link_tl-mr3020.md5
 581   [...]
 582   ```
 583
 584 3. Sprawdź sumę kontrolną MD5 pliku z obrazem:
 585
 586   ```
 587   root@DD-WRT:/tmp# md5sum uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin
 588   aaae0f772ce007f7d1542b9233dd765b  uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin
 589
 590   root@DD-WRT:/tmp# cat uboot_for_tp-link_tl-mr3020.md5
 591   aaae0f772ce007f7d1542b9233dd765b *uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin
 592   ```
 593
 594 4. Utwórz kopię zapasową partycji `RedBoot` (`mtd0`):
 595
 596   ```
 597   root@DD-WRT:/tmp# dd if=/dev/mtd0 of=uboot_factory.bin
 598   256+0 records in
 599   256+0 records out
 600   ```
 601
 602 5. Przy pomocy SCP lub innej metody, skopiuj utworzoną kopię zapasową w jakieś bezpieczne miejsce (zdecydowanie zalecam zapisanie gdzieś tego pliku!).
 603
 604 6. Potrzebujesz utworzyć plik składający się z oryginalnego i zmodyfikowaneg obrazu, ale `dd` z DD-WRT prawdopodobnie nie obsługuje `conv=notrunc`, dlatego wykorzystamy inne podejście:
 605
 606   ```
 607   root@DD-WRT:/tmp# dd if=uboot_factory.bin of=uboot_rest.bin bs=1 skip=$(wc -c < uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin)
 608   5120+0 records in
 609   5120+0 records out
 610
 611   root@DD-WRT:/tmp# cat uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin uboot_rest.bin > uboot_new.bin
 612   ```
 613
 614 7. **Uwaga**: To jest punkt bez powrotu. Jeżeli podczas dotychczasowych kroków wystąpiły jakieś błędy lub problemy, wgraj kopię oryginalnej partycji z powrotem, przy pomocy polecenia:
 615
 616   ```
 617   root@DD-WRT:/tmp# mtd write uboot_factory.bin "RedBoot"
 618   Unlocking RedBoot ...
 619   Writing from uboot_orig.bin to RedBoot ...
 620   ```
 621
 622 8. W celu wgrania nowego obrazu, wykonaj poniższe polecenie:
 623
 624   ```
 625   root@DD-WRT:/tmp# mtd write uboot_new.bin "RedBoot"
 626   Unlocking RedBoot ...
 627   Writing from uboot_new.bin to RedBoot ...
 628   ```
 629
 630 9. Jeżeli jesteś pewien, że do tej pory wszystko przebiegło pomyślnie, możesz zrestartować urządzenie:
 631
 632   ```
 633   root@DD-WRT:/tmp# reboot
 634   ```
 635
 636 ### Jak korzystać z tej modyfikacji?
 637
 638 [TODO]
 639
 640 Jak samodzielnie skompilować kod?
 641 ---------------------------------
 642
 643 Możesz wykorzystać jeden z dostępnych, bezpłatnych i gotowych narzędzi (tzw. toolchain):
 644
 645 - [OpenWrt Toolchain for AR71xx MIPS](https://downloads.openwrt.org/snapshots/trunk/ar71xx/generic/OpenWrt-Toolchain-ar71xx-generic_gcc-5.3.0_musl-1.1.14.Linux-x86_64.tar.bz2),
 646 - ~~[Sourcery CodeBench Lite Edition for MIPS GNU/Linux](https://sourcery.mentor.com/GNUToolchain/subscription3130?lite=MIPS)~~,
 647 - [ELDK (Embedded Linux Development Kit)](ftp://ftp.denx.de/pub/eldk/),
 648 - lub innych...
 649
 650 Do kompilacji korzystam z **OpenWrt Toolchain for AR71xx MIPS**, na maszynie wirtualnej z zainstalowanym **Ubuntu 12.04 LTS** (32-bit). Wszystkie publikowane przeze mnie obrazy budowane są na tej konfiguracji.
 651
 652 Wszystko co musisz zrobić, po wybraniu zestawu narzędzi, to dostosowanie pliku [Makefile](Makefile) do własnej konfiguracji (czyli zmiana lub usunięcie `export MAKECMD` i ewentualnie dodanie `export PATH`). Przykładowo, w celu zbudowania obrazów przy pomocy OpenWrt Toolchain, zamiast Sourcery CodeBench Lite, pobierz odpowiednie archiwum i rozpakuj jego zawartość do folderu `toolchain`, w głównym katalogu ze źródłami, a następnie zmień początek pliku [Makefile](Makefile), jak poniżej:
 653
 654 ```
 655 export BUILD_TOPDIR=$(PWD)
 656 export STAGING_DIR=$(BUILD_TOPDIR)/tmp
 657
 658 export MAKECMD=make --silent ARCH=mips CROSS_COMPILE=mips-openwrt-linux-uclibc-
 659 export PATH:=$(BUILD_TOPDIR)/toolchain/bin/:$(PATH)
 660 ```
 661
 662 W celu uruchomienia kompilacji, w głównym katalogu ze źródłami wydaj polecenie `make model`, na przykład:
 663
 664 ```
 665 make tplink_wr703n
 666 ```
 667
 668 Powyższe polecenie rozpocznie kompilację obrazu U-Boot dla modelu **TP-Link TL-WR703N**.
 669
 670 FAQ
 671 ---
 672
 673 #### 1. Moje urządzenie nie jest wspierane, ale posiada taki sam hardware jak jedno z tych na liście, mogę użyć tej modyfikacji?
 674
 675 *To może się źle skończyć! Oczywiście, wiele dostępnych na rynku routerów wykorzystuje praktycznie te same platformy sprzętowe - na przykład, TP-Link posiada w ofercie kilka mobilnych modeli z wbudowaną baterią: TL-MR10U, TL-MR11U (odpowiednik w Europie to TL-MR3040) TL-MR12U and TL-MR13U. Wszystkie wymienione urządzenia posiadają ten sam sprzęt: układ SoC Atheros AR9331 z 32 MiB pamięci RAM i 4 MiB pamięci SPI NOR FLASH. Ale diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach, takich jak numery GPIO wykorzystanych do przycisków, diod LED, załączania zasilania w gnieździe USB itd., co może spowodować pewne problemy.*
 676
 677 *Możesz spróbować wgrać jeden z gotowych obrazów, ale pamiętaj że robisz to wyłącznie na własną odpowiedzialność!*
 678
 679 #### 2. Chciałbym podkręcić CPU w moim routerze, jak tego dokonać?
 680
 681 *W chwili obecnej, taka możliwość istnieje, ale wyłącznie dla modeli z układem Atheros AR9331 (powinieneś zapoznać się z plikiem [ap121.h](u-boot/include/configs/ap121.h), który zawiera wszelkie informacje dotyczące konfiguracji rejestrów PLL i kilka gotowych, niestandardowych ustawień zegarów dla CPU, RAM i magistrali AHB). Co więcej, wersję z podkręconymi (lub "skręconymi") zegarami będziesz musiał skompilować samodzielnie, ponieważ nie publikuję gotowych obrazów, z innymi niż domyślne, wartościami zegarów.*
 682
 683 *I ponownie, pamiętaj że robisz to wyłącznie na własną odpowiedzialność!*
 684
 685 #### 3. Czy testujesz wszystkie publikowane obrazy?
 686
 687 *Nie, ponieważ nie dysponuję wszystkimi wspieranymi modelami routerów/urządzeń. Testuję jedynie obrazy na wszystkich wspieranych typach układów SoC.*
 688
 689 #### 4. Chciałbym dodać wsparcie dla modelu X.
 690
 691 *Możesz to zrobić samemu, a potem przesłać mi gotową łatę lub zgłosić pull request. Jeżeli nie chcesz lub nie wiesz jak dodać wsparcie dla nowego modelu, skontaktuj się ze mną bezpośrednio, może pomogę.*
 692
 693 #### 5. Mój router nie uruchomił się ponownie po zmianie U-Boot!
 694
 695 *Ostrzegałem... bootloader, w tym przypadku U-Boot, to w praktyce najistotniejszy kawałek oprogramowania w Twoim urządzeniu. Jest on odpowiedzialny za inicjalizację sprzętu i załadowanie systemu operacyjnego (zazwyczaj jądra Linux). Dlatego, jeżeli podczas zmiany obrazu coś poszło źle, Twoje urządzenie nie uruchomi się ponownie i jedynym sposobem na jego naprawę jest zdemontowanie (wylutowanie) kości FLASH, zaprogramowanie jej poprawnym obrazem i ponowny montaż.*
 696
 697 Licencja, przestarzałe źródła itd.
 698 ----------------------------------
 699
 700 Projekt **[U-Boot](http://www.denx.de/wiki/U-Boot/WebHome "U-Boot")** jest Wolnym Oprogramowaniem. Wszelkie informacje dotyczące licencji, pracujących nad nim osób itd., dostępne są folderze *u-boot* wraz z kodem źródłowym.
 701
 702 Powinieneś wiedzieć, że większość routerów, szczególnie tych z układami Atheros, używa bardzo starej wersji U-Boot (wersja 1.1.4 pochodzi z lat 2005/2006). Dlatego stwierdzenie, że *te źródła są zdecydowanie przestarzałe* nie jest błędne, ale dla mnie było łatwiej zmodyfikować je w tej postaci, niż przenosić zmiany wykonane przez programistów TP-Link/Atheros do aktualnej gałęzi projektu U-Boot. Co więcej, wprowadzając własne modyfikacje, usunąłem sporo niepotrzebnych elementów, fragmentów kodu i plików źródłowych, tak żeby kod był czytelniejszy dla osoby, która do tej pory nie miała do czynienia z tym projektem.
 703
 704 Podziękowania
 705 -------------
 706
 707 - Dziękuję M-K O'Connell za przekazanie routera z QCA9563
 708 - Dziękuję Krzysztofowi M. za przekazanie routera TL-WDR3600
 709 - Dziękuję użytkownikowi *pupie* z forum OpenWrt za jego nieocenioną pomoc
 710 - Dziękuję wszystkim darczyńcom i osobom wspierającym rozwój tej modyfikacji