READMEPL.md

   1 Modyfikacja U-Boot 1.1.4 dla routerów
   2 ==========
   3
   4 Spis treści
   5 -----------
   6
   7 - [Wstęp](#wstęp)
   8 - [Wspierane urządzenia](#wspierane-urządzenia)
   9 - [Znane błędy](#znane-błędy)
  10 - [Modyfikacje, zmiany](#modyfikacje-zmiany)
  11         - [Serwer web](#serwer-web)
  12         - [Konsola sieciowa](#konsola-sieciowa)
  13         - [Inne](#inne)
  14         - [Automatycznie rozpoznawane kości FLASH](#automatycznie-rozpoznawane-kości-flash)
  15 - [Jak to zainstalować?](#jak-to-zainstalować)
  16         - [Uwagi, kopie zapasowe](#uwagi-kopie-zapasowe)
  17         - [Przy pomocy programatora FLASH](#przy-pomocy-programatora-flash)
  18         - [Przy pomocy UART, konsoli U-Boot i serwera TFTP](#przy-pomocy-uart-konsoli-u-boot-i-serwera-tftp)
  19                 - [Ważna informacja!](#ważna-informacja)
  20                 - [Instrukcja krok po kroku](#instrukcja-krok-po-kroku)
  21         - [Przy pomocy OpenWrt](#przy-pomocy-openWrt)
  22         - [Przy pomocy DD-WRT](#przy-pomocy-dd-wrt)
  23 - [Jak korzystać z tej modyfikacji?](#jak-korzystać-z-tej-modyfikacji)
  24 - [Jak samodzielnie skompilować kod?](#jak-samodzielnie-skompilować-kod)
  25 - [FAQ](#faq)
  26 - [Licencja, przestarzałe źródła itd.](#licencja-przestarzałe-źródła-itd)
  27 - [Podziękowania](#podziękowania)
  28
  29 Wstęp
  30 -----
  31
  32 W dużym skrócie, projekt ten jest modyfikacją źródeł **U-Boot 1.1.4**, przede wszystkim z archiwum udostęþnionego przez firmę **TP-Link**. Niektóre fragmenty kodu zostały zaczerpnięte również ze źródeł innych producentów, np. **D-Link**.
  33
  34 Oryginalne wersje źródeł można pobrać z poniższych stron:
  35
  36 - [TP-Link GPL Code Center](http://www.tp-link.com/en/support/gpl/ "TP-Link GPL Code Center")
  37 - [D-Link GPL Source Code Support](http://tsd.dlink.com.tw/GPL.asp "D-Link GPL Source Code Support")
  38
  39 Pomysł na tę modyfikację został zaczerpnięty z innego projektu, przeznaczonego dla bardzo popularnego, małego routera mobilnego **TP-Link TL-WR703N**, w którym autor umieścił tryb ratunkowy dostępny przez przeglądarkę: **[wr703n-uboot-with-web-failsafe](http://code.google.com/p/wr703n-uboot-with-web-failsafe/)**. Przez jakiś czas z powodzeniem używałem tej modyfikacji, ale postanowiłem ją ulepszyć, dodać kilka opcji i wsparcie dla innych modeli oraz wszystkich przeglądarek.
  40
  41 Pierwszą wersję mojej modyfikacji zaprezentowałem na forum **OpenWrt**, w [tym wątku](https://forum.openwrt.org/viewtopic.php?id=43237), pod koniec marca 2013 roku. Zawierała ona wsparcie wyłącznie dla modeli TP-Link z układem SoC **Atheros AR9331**. Obecnie, wspierane są również urządzenia innych producentów, w tym z układem SoC **Atheros AR934x** (**TP-Link TL-WDR3600**, **TL-WDR43x0**, **TL-WR841N/D v8**, **TL-WA830RE v2**), a inne (w najbliższych planach jest wsparcie dla routerów z układami z serii **Qualcomm Atheros QCA955x**) są w trakcie opracowania.
  42
  43 Dodatkowe informacje o niniejszej modyfikacji można znaleźć również na [moim blogu](http://www.tech-blog.pl), w [tym artykule](http://www.tech-blog.pl/2013/03/29/zmodyfikowany-u-boot-dla-routerow-tp-link-z-atheros-ar9331-z-trybem-aktualizacji-oprogramowania-przez-www-i-konsola-sieciowa-netconsole/).
  44
  45 Jeżeli spodobał Ci się ten projekt i chciałbyś wspomóc mnie w jego dalszym rozwijaniu - [postaw mi piwo](https://www.paypal.com/cgi-bin/webscr?cmd=_donations&business=FN3XW36YHSY2S&lc=US&item_name=For%20a%20great%20job%21&currency_code=USD&bn=PP%2dDonationsBF%3abtn_donate_LG%2egif%3aNonHosted)!
  46
  47 Wspierane urządzenia
  48 --------------------
  49
  50 Lista obecnie wspieranych urządzeń:
  51
  52 - **Atheros AR9331**:
  53   - 8devices Carambola 2 (w wersji z płytką developerską, [zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/8devices_Carambola_2/))
  54   - TP-Link TL-MR3020 v1 ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/TPLINK_TL-MR3020/))
  55   - TP-Link TL-MR3040 v1 i v2
  56   - TP-Link TL-WR703N v1, ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/TPLINK_TL-WR703N/))
  57   - TP-Link TL-WR720N v3 (wersja przeznaczona na rynek chiński)
  58   - TP-Link TL-WR710N v1 (wersja przeznaczona na rynek europejski, [zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/TP-Link_TL-WR710N-EU/))
  59   - TP-Link TL-MR10U v1 ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/TP-Link_TL-MR10U/))
  60   - TP-Link TL-MR13U v1
  61   - TP-Link TL-WR740N v4 (i podobne, jak na przykład TL-WR741ND v4)
  62   - TP-Link TL-MR3220 v2
  63   - Moduł GS-Oolite/Elink EL-M150 na płytce developerskiej ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/Elink_EL-M150_Development-Board/))
  64   - Dragino 2 (MS14)
  65
  66 - **Atheros AR1311 (bliźniaczy układ AR9331)**
  67   - D-Link DIR-505 H/W ver. A1 ([zdjęcia w mojej galerii](http://galeria.tech-blog.pl/D-Link_DIR-505/))
  68
  69 - **Atheros AR9341**:
  70   - TP-Link TL-MR3420 v2
  71   - TP-Link TL-WR841N/D v8
  72   - TP-Link TL-WA830RE v2
  73   - TP-Link TL-WA801ND v2
  74
  75 - **Atheros AR9344**:
  76   - TP-Link TL-WDR3600 v1
  77   - TP-Link TL-WDR43x0 v1
  78   - TP-Link TL-WDR3500 v1
  79
  80 Przetestowałem swoją modyfikację na większości z wymienionych powyżej urządzeń, z obrazami OpenWrt i oficjalnym firmware producenta. Jeżeli nie jesteś pewien wersji sprzętowej swojego urządzenia, proszę skontaktuj się ze mną **zanim** dokonasz wymiany obrazu bootloadera. Zmiana na niewłaściwą wersję najprawdopodobniej doprowadzi do uszkodzenia Twojego urządzenia i jedyną możliwością jego ponownego uruchomienia będzie przeprogramowanie kości FLASH w zewnętrznym programatorze.
  81
  82 Dodatkowe informacje o wspieranych urządzeniach:
  83
  84 | Model | SoC | FLASH | RAM | Obraz U-Boot | U-Boot env |
  85 |:--- | :--- | ---: | ---: | ---: | ---: |
  86 | [8devices Carambola 2](http://8devices.com/carambola-2) | AR9331 | 16 MiB | 64 MiB DDR2 | 256 KiB | 64 KiB, R/W |
  87 | [TP-Link TL-MR3020 v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr3020) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  88 | [TP-Link TL-MR3040 v1/2](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr3040) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  89 | [TP-Link TL-WR703N](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr703n) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  90 | [TP-Link TL-WR720N v3](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr720n) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  91 | [TP-Link TL-WR710N v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr710n) | AR9331 | 8 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  92 | [TP-Link TL-MR10U v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr10u) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  93 | [TP-Link TL-MR13U v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr13u) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  94 | [TP-Link TL-WR740N v4](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr740n) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  95 | [TP-Link TL-MR3220 v2](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-mr3420) | AR9331 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  96 | GS-Oolite/Elink EL-M150 module | AR9331 | 4/8/16 MiB | 64 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
  97 | [Dragino 2 (MS14)](http://wiki.openwrt.org/toh/dragino/ms14) | AR9331 | 16 MiB | 64 MiB DDR1 | 192 KiB | R/W |
  98 | [TP-Link TL-MR3420 v2](http://wikidevi.com/wiki/TP-LINK_TL-MR3420_v2) | AR9341 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
  99 | [TP-Link TL-WR841N/D v8](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wr841nd) | AR9341 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 100 | [TP-Link TL-WA830RE v2](http://wikidevi.com/wiki/TP-LINK_TL-WA830RE_v2) | AR9341 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 101 | [TP-Link TL-WA801ND v2](http://wikidevi.com/wiki/TP-LINK_TL-WA801ND_v2) | AR9341 | 4 MiB | 32 MiB DDR1 | 64 KiB, LZMA | RO |
 102 | [TP-Link TL-WDR3600 v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wdr3600) | AR9344 | 8 MiB | 128 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 103 | [TP-Link TL-WDR43x0 v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wdr4300) | AR9344 | 8 MiB | 128 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 104 | [TP-Link TL-WDR3500 v1](http://wiki.openwrt.org/toh/tp-link/tl-wdr3500) | AR9344 | 8 MiB | 128 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 105 | [D-Link DIR-505 H/W ver. A1](http://wiki.openwrt.org/toh/d-link/dir-505) | AR1311 | 8 MiB | 64 MiB DDR2 | 64 KiB, LZMA | RO |
 106
 107 *(LZMA) - obraz binarny U-Boot został dodatkowo skompresowany przy pomocy LZMA.*
 108 *(R/W) - zmienne środowiskowe przechowywane są w osobnym bloku FLASH, co pozwala na ich zachowanie po odłączeniu zasilaniu.*
 109 *(RO) - zmienne środowiskowe są wbudowane w obraz binarny, można je zmieniać i dodawać nowe wyłącznie w trakcie pracy urządzenia, po ponownym uruchomieniu zostaną przywrócone domyślne wartości.*
 110
 111 Znane błędy
 112 -----------
 113
 114 Dostępna obecnie wersja nie ładuje jądra Linuxa z niektórych wydań oficjalnego firmware TP-Link. Jeżeli zamierzasz używać OFW, w którymś ze wspieranych modeli tego producenta, nie używaj mojej modyfikacji. Pracuję nad rozwiązaniem tego problemu.
 115
 116 Modyfikacje, zmiany
 117 -------------------
 118
 119 ### Serwer web
 120
 121 Najistotniejszą zmianą jest dodanie serwera web, bazującego na **[stosie TCP/IP uIP 0.9](http://www.gaisler.com/doc/net/uip-0.9/doc/html/main.html)**. Umożliwia to aktualizację obrazów **firmware**, **U-Boot** i **ART** (Atheros Radio Test) bezpośrednio z poziomu przeglądarki, bez potrzeby dostępu do konsoli szeregowej i uruchamiania serwera TFTP. Podobny tryb ratunkowy, również bazujący na stosie TCP/IP uIP 0.9, dostępny jest od dawna w routerach **D-Link**.
 122
 123 Serwer posiada 7 stron www:
 124
 125 1. index.html (aktualizacja obrazu firmware, zrzut ekranu poniżej)
 126 2. uboot.html (aktualizacja obrazu U-Boot)
 127 3. art.html (aktualizacja danych kalibracyjnych ART)
 128 4. flashing.html
 129 5. 404.html
 130 6. fail.html
 131 7. style.css
 132
 133 ![](http://www.tech-blog.pl/wordpress/wp-content/uploads/2013/08/uboot_mod_firmware_upgrade.jpg)
 134
 135 ### Konsola sieciowa
 136
 137 Drugą, równie użyteczną opcją, jest konsola sieciowa (wchodzi ona w skład oficjalnej gałęzi U-Boot, ale nie jest domyślnie dostępna w żadnym ze wspieranych urządzeń). Konsola sieciowa umożliwia komunikację z konsolą U-Boot przez sieć Ethernet, wykorzystując protokół UDP (domyślny port: 6666, adres IP routera: 192.168.1.1).
 138
 139 ![](http://www.tech-blog.pl/wordpress/wp-content/uploads/2013/04/u-boot_mod_for_tp-link_with_ar9331_netconsole.jpg)
 140
 141 ### Inne
 142
 143 Ponadto:
 144
 145 - Przyspieszony start
 146 - Nieistotne informacje wyświetlane w konsoli podczas uruchamiania zostały usunięte
 147 - Automatyczne rozpoznawanie zastosowanej kości FLASH na podstawie JEDEC ID
 148 - MAC adres dla interfejsów sieciowych jest pobierany z FLASH, a nie ustawiany na sztywno
 149 - Ładowanie firmware może być przerwane przy pomocy dowolnego klawisza
 150 - Wciśnij i przytrzymaj przycisk aby uruchomić:
 151   - Werwer web (min. 3 sekundy)
 152   - Konsolę szeregową U-Boot (min. 5 sekundy)
 153   - Konsolę sieciową U-Boot (min. 7 sekundy)
 154 - Dodatkowe komendy (w odniesieniu do wersji producenta; dostępność zależy od modelu):
 155   -  httpd
 156   -  printmac
 157   -  setmac
 158   -  printmodel
 159   -  printpin
 160   -  startnc
 161   -  startsc
 162   -  eraseenv
 163   -  ping
 164   -  dhcp
 165   -  sntp
 166   -  iminfo
 167 - Możliwości overclockingu i underclockingu (aktualnie tylko w modelach z SoC AR9331)
 168
 169 ### Automatycznie rozpoznawane kości FLASH
 170
 171 Automatyczna detekcja typu zastosowanej kości FLASH może być bardzo przydatna jeżeli wymieniłeś FLASH w swoim routerze. Nie musisz dokonywać zmian w oficjalnych źródłach i kompilować ich żeby mieć dostęp do całej zawartości FLASH z poziomu konsoli U-Boot.
 172
 173 Jeżeli wykorzystasz kość, której nie ma na poniższej liście, moja wersja U-Boot będzie traktować ją tak jakby miała rozmiar zgodny z rozmiarem domyślnie zastosowanej kości w danym modelu. W większości urządzeń nie będziesz też miał możliwości aktualizacji obrazu danych kalibracyjnych układu radiowego (ART).
 174
 175 Pełna lista obsługiwanych kości FLASH:
 176
 177 **4 MiB**:
 178
 179 - Spansion S25FL032P (4 MiB, JEDEC ID: 01 0215)*
 180 - Atmel AT25DF321 (4 MiB, JEDEC ID: 1F 4700)
 181 - EON EN25Q32 (4 MiB, JEDEC ID: 1C 3016)*
 182 - EON EN25F32 (4 MiB, JEDEC ID: 1C 3116)*
 183 - Micron M25P32 (4 MiB, JEDEC ID: 20 2016)
 184 - Windbond W25Q32 (4 MiB, JEDEC ID: EF 4016)
 185 - Macronix MX25L320 (4 MiB, JEDEC ID: C2 2016)
 186
 187 **8 MiB**:
 188
 189 - Spansion S25FL064P (8 MiB, JEDEC ID: 01 0216)
 190 - Atmel AT25DF641 (8 MiB, JEDEC ID: 1F 4800)
 191 - EON EN25Q64 (8 MiB, JEDEC ID: 1C 3017)*
 192 - Micron M25P64 (8 MiB, JEDEC ID: 20 2017)
 193 - Windbond W25Q64 (8 MiB, JEDEC ID: EF 4017)*
 194 - Macronix MX25L64 (8 MiB, JEDEC ID: C2 2017, C2 2617)
 195
 196 **16 MiB**:
 197
 198 - Winbond W25Q128 (16 MB, JEDEC ID: EF 4018)*
 199 - Macronix MX25L128 (16 MB, JEDEC ID: C2 2018, C2 2618)
 200 - Spansion S25FL127S (16 MB, JEDEC ID: 01 2018)*
 201
 202 (*) przetestowane
 203
 204 Jeżeli na powyższej liście nie ma kostki, którą chciałbyś zastosować, lub z jakiegoś innego powodu masz co do niej wątpliwości - skontaktuj się ze mną. Ewentualnie, możesz samemu dokonać odpowiednich zmian w kodzie i przesłać mi gotową łatę lub zgłosić pull request.
 205
 206 Jak to zainstalować?
 207 --------------------
 208
 209 ### Uwagi, kopie zapasowe
 210
 211 **Robisz to wyłącznie na własną odpowiedzialność!**
 212 **Jeżeli popełnisz jakiś błąd lub coś pójdzie nie tak w trakcie aktualizacji, w najgorszym przypadku, Twój router nie uruchomi się już ponownie!**
 213
 214 Wykonywanie kopii zapasowych jest dobrą praktyką, dlatego zalecam Ci skopiowanie zawartości oryginalnego obrazu/partycji U-Boot (szczególnie w przypadku routerów TP-Link), **zanim** wykonasz jakiekolwiek zmiany. Przykładowo, wykorzystując OpenWrt (na przykładzie TP-Link TL-WR703N z kością FLASH 16 MiB):
 215
 216 ```
 217 cat /proc/mtd
 218 ```
 219
 220 Komenda ta wyświetli listę wszystkich partycji **MTD** (Memory Technology Device):
 221
 222 ```
 223 dev:    size   erasesize  name
 224 mtd0: 00020000 00010000 "u-boot"
 225 mtd1: 000eeb70 00010000 "kernel"
 226 mtd2: 00ee1490 00010000 "rootfs"
 227 mtd3: 00c60000 00010000 "rootfs_data"
 228 mtd4: 00010000 00010000 "art"
 229 mtd5: 00fd0000 00010000 "firmware"
 230 ```
 231
 232 Jak widać powyżej, partycja o nazwie `u-boot` ma rozmiar **0x20000** (128 KiB), z kolei publikowane przeze mnie gotowe obrazy dla tego modelu mają rozmiar **0x10000** (64 KiB). Jest to bardzo istotna różnica i powinieneś o niej pamiętać, jeżeli do zmiany U-Boot zamierzasz wykorzystać narzędzie `mtd`.
 233
 234 W celu skopiowania zawartości partycji `u-boot` do pamięci RAM, wykonaj:
 235
 236 ```
 237 cat /dev/mtd0 > /tmp/uboot_backup.bin
 238 ```
 239
 240 Następnie połącz się z routerem przy pomocy `protokołu SCP` i pobierz `/tmp` na dysk lokalny plik `uboot_backup.bin`.
 241
 242 ### Przy pomocy programatora FLASH
 243
 244 Jeżeli dysponujesz programatorem kości FLASH (wszystkie wspierane urządzenia posiadają kości typu **SPI NOR FLASH**), najpewniej wiesz jak z niego korzystać. Pobierz archiwum zawierające gotowe obrazy binarne lub samodzielnie skompiluj kod źródłowy, wybierz odpowiedni plik dla swojego urządzenia i wgraj go na sam początek kości (ofset `0x00000`). Musisz pamiętać jedynie o skasowaniu bloku(ów) przed wgraniem obrazu - jeżeli wykorzystujesz gotowe oprogramowanie dla programatora, w trybie automatycznym, prawdopodobnie odpowiedni obszar zostanie automatycznie wykasowany przed wgraniem wskazanego obrazu.
 245
 246 Wszystkie publikowane przeze mnie gotowe obrazy binarne są dopełnione wartościami 0xFF, tak żeby ich rozmiar finalny był zawsze **wielokrotnością rozmiaru pojedynczego bloku 64 KiB** i nie przekraczał rozmiaru oryginalnej partycji z U-Boot. Przykładowo, **TP-Link** w większości swoich nowych urządzeń wykorzystuje tylko pierwszy **64 KiB** blok do przechowywania skompresowanego obrazu U-Boot. W kolejnym 64 KiB bloku umieszcza takie informacje jak adres MAC, numer i wersję modelu oraz czasami pin WPS.
 247
 248 Z drugiej strony, obraz U-Boot w module **8devices Carambola 2** może mieć maksymalnie **256 KiB** (4 bloki po 64 KiB każdy), ale obraz nie jest skompresowany. Zaraz za nim, w kolejnym 64 KiB bloku, znajdują się zmienne środowiskowe - partycja ta w OpenWrt, w tym konkretnym przypadku, nosi nazwę `u-boot-env`:
 249
 250 ```
 251 dev:    size   erasesize  name
 252 mtd0: 00040000 00010000 "u-boot"
 253 mtd1: 00010000 00010000 "u-boot-env"
 254 mtd2: 00f90000 00010000 "firmware"
 255 mtd3: 00e80000 00010000 "rootfs"
 256 mtd4: 00cc0000 00010000 "rootfs_data"
 257 mtd5: 00010000 00010000 "nvram"
 258 mtd6: 00010000 00010000 "art"
 259 ```
 260
 261 ### Przy pomocy UART, konsoli U-Boot i serwera TFTP
 262
 263 Jest to prawdopodobnie najczęściej wykorzystywana metoda do wgrania firmware w przypadku problemów z uruchomieniem wersji znajdującej się w urządzeniu lub po nieudanej aktualizacji. Istotną wadą tego podejścia jest potrzeba rozebrania routera i połączenia się z nim przy pomocy interfejsu szeregowego UART (w przypadku Carambola 2 w wersji z płytką developerską sprawa jest ułatwiona, ponieważ adapter USB-UART bazujący na FTDI FT232RQ znajduje się już na PCB).
 264
 265 #### Ważna informacja!
 266
 267 Wszystkie wspierane urządzenia posiadają sprzętowy interfejs UART, zintegrowany wewnątrz układu SoC, pracujący w zakresie napięcia około 3,3 V (w istocie, wyprowadzenia GPIO mogą pracować przy takim napięciu, ale w rzeczywistości, zgodnie z dokumentacją części układów zastosowanych we wspieranych modelach, porty GPIO zasilane są z wewnętrznego stabilizatora o napięciu wyjściowym 2,62 V)!
 268
 269 **Nie podłączaj** bezpośrednio żadnego interfejsu RS232 pracującego przy napięciu +/- 12 V lub innego adaptera, bez odpowiedniego konwertera poziomów napięć, ponieważ może to doprowadzić do trwałego uszkodzenia Twojego routera. Najlepiej będzie jeżeli wykorzystasz dowolny adapter USB-UART, który posiada zintegrowany konwerter 3,3 V. Pamiętaj również, że w przypadku korzystania z takiego adaptera powinieneś **podłączyć wyłącznie sygnały RX, TX i GND**. **NIGDY** nie łącz razem sygnału zasilania (VCC) z routera i adaptera, chyba że wiesz co robisz! Połączenie tych sygnałów w najgorszym wypadku może spowodować uszkodzenie adaptera, a w najgorszym - również routera! Wykorzystując adapter USB-UART powinieneś zasilić go z gniazda USB w komputerze, a router z oryginalnego zasilacza sieciowego (lub z gniazda USB jeżeli urządzenie jest zasilane w taki sposób).
 270
 271 Od dłuższego czasu i bez żadnych problemów używam bardzo prostego i wyjątkowo taniego (w granicach 1-2 USD) adaptera bazującego na układzie **CP2102**. Po więcej informacji o interfejsie UART w routerach możesz sięgnąć do artykułu [Serial Console](http://wiki.openwrt.org/doc/hardware/port.serial) w OpenWrt Wiki.
 272
 273 #### Instrukcja krok po kroku
 274
 275 1. Zainstaluj i skonfiguruj na swoim PC dowolny **serwer TFTP** (dla systemów z rodziny Windows sugeruję [TFTP32](http://tftpd32.jounin.net)).
 276
 277 2. Ustaw stały adres IP na swoim PC (w poniższej instrukcji wykorzystamy **192.168.1.2** dla PC i **192.168.1.1** dla routera) i połącz go z routerem przy pomocy kabla sieciowego RJ45 (powinieneś wykorzystać w routerze jedno z gniazd LAN, ale WAN również powinien działać).
 278
 279 3. Podłącz do PC i skonfiguruj adapter USB-UART oraz uruchom program do komunikacji z nim, np. [PuTTY](http://www.chiark.greenend.org.uk/~sgtatham/putty/download.html).
 280 Skonfiguruj program do używania takich ustawień:
 281   * Baud rate: 115200
 282   * Data bits: 8
 283   * Parity control: none
 284   * Stop bits: 1
 285   * Handshaking: none
 286 4. Uruchom router, zaczekaj na wyświetlenie się jednego z poniższych komunikatów i przerwij proces ładowania firmware:
 287
 288   `Autobooting in 1 seconds` (głównie routery **TP-Link**, w tym momencie powinieneś wpisać `tpl`)
 289   `Hit ESC key to stop autoboot:  1` (**8devices Carambola 2**, wciśnij klawisz `ESC`)
 290   `Hit any key to stop autoboot:  1` (**D-Link DIR-505**, wciśnij dowolny klawisz)
 291
 292 5. Ustaw zmienne środowiskowe `ipaddr` i `serverip`, tak jak poniżej:
 293
 294   ```
 295   hornet> setenv ipaddr 192.168.1.1
 296   hornet> setenv serverip 192.168.1.2
 297   ```
 298 6. Sprawdź czy zmiany zostały wprowadzone:
 299
 300   ```
 301   hornet> printenv ipaddr
 302   ipaddr=192.168.1.1
 303   hornet> printenv serverip
 304   serverip=192.168.1.2
 305   ```
 306
 307 7. Pobierz z serwera TFTP i umieść w pamięci RAM urządzenia właściwy dla swojego modelu obraz U-Boot, wykorzystując polecenie `tftpboot` (na przykładzie **TP-Link TL-MR3020**):
 308
 309   ```
 310   tftpboot 0x80800000 uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin
 311
 312   eth1 link down
 313   Using eth0 device
 314   TFTP from server 192.168.1.2; our IP address is 192.168.1.1
 315   Filename 'uboot_for_tp-link_tl-mr3020.bin'.
 316   Load address: 0x80800000
 317   Loading: #############
 318   done
 319   Bytes transferred = 65536 (10000 hex)
 320   hornet>
 321   ```
 322
 323 8. Kolejny krok jest bardzo ryzykowny! Wykonując następne polecenia, najpierw skasujesz oryginalny obraz U-Boot z pamięci FLASH, a następnie skopiujesz w to miejsce nowy obraz, z pamięci RAM. Jeżeli w trakcie tego procesu coś pójdzie nie tak (na przykład dojdzie do awarii zasilania), Twój router najprawdopodobniej już się nie uruchomi ponownie!
 324
 325   Powinieneś też zwrócić uwagę na rozmiar pobieranego obrazu. Dla wspieranych modeli routerów **TP-Link** i **D-Link** będzie on miał zawsze rozmiar **0x10000** (64 KiB), z kolei w przypadku modułu Carambola 2, rozmiar obrazu jest inny: **0x40000** (256 KiB). We wszystkich przypadkach, adres początkowy pamięci FLASH i RAM to odpowiednio: **0x9F000000** i **0x80000000**. Jak mogłeś zauważyć, w poprzednim kroku, do zapisania pobranego przez sieć obrazu, nie wykorzystałem początkowego adresu pamięci RAM i również nie powinieneś tego robić.
 326
 327   Nie popełnij żadnych błędów w rozmiarach i adresach (ofsetach), w kolejnych krokach!
 328
 329 9. Skasuj odpowiedni obszar w pamięci FLASH (to polecenie usunie oryginalny obraz U-Boot!):
 330
 331   ```
 332   hornet> erase 0x9F000000 +0x10000
 333
 334   First 0x0 last 0x0 sector size 0x10000
 335   0
 336   Erased 1 sectors
 337   ```
 338
 339 10. W tej chwili Twój router nie posiada żadnego bootloadera, dlatego skopiuj do FLASH z pamięci RAM pobrany wcześniej, nowy obraz:
 340
 341   ```
 342   hornet> cp.b 0x80800000 0x9F000000 0x10000
 343
 344   Copy to Flash... write addr: 9f000000
 345   done
 346   ```
 347
 348 11. Jeżeli chcesz, możesz wyświetlić w konsoli U-Boot zawartość pamięci FLASH i porównać ją z obrazem na komputerze. W tym celu należy skorzystać z komendy `md`, która spowoduje wyświetlenie 256 bajtów danych w postaci szesnastkowej i tekstowej, począwszy od podanego w argumencie adresu. Kolejne wywołanie tego samego polecenia, tym razem bez parametru, spowoduje wyświetlenie kolejnej porcji danych.
 349
 350   ```
 351   hornet> md 0x9F000000
 352
 353   9f000000: 100000ff 00000000 100000fd 00000000    ................
 354   9f000010: 10000222 00000000 10000220 00000000    ..."....... ....
 355   9f000020: 1000021e 00000000 1000021c 00000000    ................
 356   9f000030: 1000021a 00000000 10000218 00000000    ................
 357   9f000040: 10000216 00000000 10000214 00000000    ................
 358   9f000050: 10000212 00000000 10000210 00000000    ................
 359   9f000060: 1000020e 00000000 1000020c 00000000    ................
 360   9f000070: 1000020a 00000000 10000208 00000000    ................
 361   9f000080: 10000206 00000000 10000204 00000000    ................
 362   9f000090: 10000202 00000000 10000200 00000000    ................
 363   9f0000a0: 100001fe 00000000 100001fc 00000000    ................
 364   9f0000b0: 100001fa 00000000 100001f8 00000000    ................
 365   9f0000c0: 100001f6 00000000 100001f4 00000000    ................
 366   9f0000d0: 100001f2 00000000 100001f0 00000000    ................
 367   9f0000e0: 100001ee 00000000 100001ec 00000000    ................
 368   9f0000f0: 100001ea 00000000 100001e8 00000000    ................
 369   ```
 370
 371 12. Jeżeli jesteś pewien, że wszystko przebiegło prawidłowo, możesz zrestartować urządzenie:
 372
 373   ```
 374   hornet> reset
 375   ```
 376
 377 ### Przy pomocy OpenWrt
 378
 379 [TODO]
 380
 381 ### Przy pomocy DD-WRT
 382
 383 [TODO]
 384
 385 ### Jak korzystać z tej modyfikacji?
 386
 387 [TODO]
 388
 389 Jak samodzielnie skompilować kod?
 390 ---------------------------------
 391
 392 Możesz wykorzystać jeden z dostępnych, bezpłatnych i gotowych narzędzi (tzw. toolchain):
 393
 394 - [Sourcery CodeBench Lite Edition for MIPS GNU/Linux](https://sourcery.mentor.com/GNUToolchain/subscription3130?lite=MIPS),
 395 - [OpenWrt Toolchain for AR71xx MIPS](http://downloads.openwrt.org/attitude_adjustment/12.09/ar71xx/generic/OpenWrt-Toolchain-ar71xx-for-mips_r2-gcc-4.6-linaro_uClibc-0.9.33.2.tar.bz2),
 396 - [ELDK (Embedded Linux Development Kit)](ftp://ftp.denx.de/pub/eldk/),
 397 - lub innych...
 398
 399 Do kompilacji korzystam z **Sourcery CodeBench Lite Edition for MIPS GNU/Linux**, na maszynie wirtualnej z zainstalowanym **Ubuntu 12.04 LTS** (32-bit). Wszystkie publikowane przeze mnie obrazy budowane są na tej konfiguracji.
 400
 401 Wszystko co musisz zrobić, po wybraniu zestawu narzędzi, to dostosowanie pliku [Makefile](Makefile) do własnej konfiguracji (czyli zmiana lub usunięcie `export MAKECMD` i ewentualnie dodanie `export PATH`). Przykładowo, w celu zbudowania obrazów przy pomocy OpenWrt Toolchain, zamiast Sourcery CodeBench Lite, pobierz odpowiednie archiwum i rozpakuj jego zawartość do folderu `toolchain`, w głównym katalogu ze źródłami, a następnie zmień początek pliku [Makefile](Makefile), jak poniżej:
 402
 403 ```
 404 export BUILD_TOPDIR=$(PWD)
 405 export STAGING_DIR=$(BUILD_TOPDIR)/tmp
 406
 407 export MAKECMD=make --silent ARCH=mips CROSS_COMPILE=mips-openwrt-linux-uclibc-
 408 export PATH:=$(BUILD_TOPDIR)/toolchain/bin/:$(PATH)
 409 ```
 410
 411 W celu uruchomienia kompilacji, w głównym katalogu ze źródłami wydaj polecenie `make model`, na przykład:
 412
 413 ```
 414 make tplink_wr703n
 415 ```
 416
 417 Powyższe polecenie rozpocznie kompilację obrazu U-Boot dla modelu **TP-Link TL-WR703N**.
 418
 419 FAQ
 420 ---
 421
 422 #### 1. Moje urządzenie nie jest wspierane, ale posiada taki sam hardware jak jedno z tych na liście, mogę użyć tej modyfikacji?
 423
 424 *To może się źle skończyć! Oczywiście, wiele dostępnych na rynku routerów wykorzystuje praktycznie te same platformy sprzętowe - na przykład, TP-Link posiada w ofercie kilka mobilnych modeli z wbudowaną baterią: TL-MR10U, TL-MR11U (odpowiednik w Europie to TL-MR3040) TL-MR12U and TL-MR13U. Wszystkie wymienione urządzenia posiadają ten sam sprzęt: układ SoC Atheros AR9331 z 32 MiB pamięci RAM i 4 MiB pamięci SPI NOR FLASH. Ale diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach, takich jak numery GPIO wykorzystanych do przycisków, diod LED, załączania zasilania w gnieździe USB itd., co może spowodować pewne problemy.*
 425
 426 *Możesz spróbować wgrać jeden z gotowych obrazów, ale pamiętaj że robisz to wyłącznie na własną odpowiedzialność!*
 427
 428 #### 2. Chciałbym podkręcić CPU w moim routerze, jak tego dokonać?
 429
 430 *W chwili obecnej, taka możliwość istnieje, ale wyłącznie dla modeli z układem Atheros AR9331 (powinieneś zapoznać się z plikiem [ap121.h](u-boot/include/configs/ap121.h), który zawiera wszelkie informacje dotyczące konfiguracji rejestrów PLL i kilka gotowych, niestandardowych ustawień zegarów dla CPU, RAM i magistrali AHB). Co więcej, wersję z podkręconymi (lub "skręconymi") zegarami będziesz musiał skompilować samodzielnie, ponieważ nie publikuję gotowych obrazów, z innymi niż domyślne, wartościami zegarów.*
 431
 432 *I ponownie, pamiętaj że robisz to wyłącznie na własną odpowiedzialność!*
 433
 434 #### 3. Czy testujesz wszystkie publikowane obrazy?
 435
 436 *Nie, ponieważ nie dysponuję wszystkimi wspieranymi modelami routerów/urządzeń. Testuję jedynie obrazy na wszystkich wspieranych typach układów SoC.*
 437
 438 #### 4. Chciałbym dodać wsparcie dla modelu X.
 439
 440 *Możesz to zrobić samemu, a potem przesłać mi gotową łatę lub zgłosić pull request. Jeżeli nie chcesz lub nie wiesz jak dodać wsparcie dla nowego modelu, skontaktuj się ze mną bezpośrednio, może pomogę.*
 441
 442 #### 5. Mój router nie uruchomił się ponownie po zmianie U-Boot!
 443
 444 *Ostrzegałem... bootloader, w tym przypadku U-Boot, to w praktyce najistotniejszy kawałek oprogramowania w Twoim urządzeniu. Jest on odpowiedzialny za inicjalizację sprzętu i załadowanie systemu operacyjnego (zazwyczaj jądra Linux). Dlatego, jeżeli podczas zmiany obrazu coś poszło źle, Twoje urządzenie nie uruchomi się ponownie i jedynym sposobem na jego naprawę jest zdemontowanie (wylutowanie) kości FLASH, zaprogramowanie jej poprawnym obrazem i ponowny montaż.*
 445
 446 Licencja, przestarzałe źródła itd.
 447 ----------------------------------
 448
 449 Projekt **[U-Boot](http://www.denx.de/wiki/U-Boot/WebHome "U-Boot")** jest Wolnym Oprogramowaniem. Wszelkie informacje dotyczące licencji, pracujących nad nim osób itd., dostępne są folderze *u-boot* wraz z kodem źródłowym.
 450
 451 Powinieneś wiedzieć, że większość routerów, szczególnie tych z układami Atheros, używa bardzo starej wersji U-Boot (wersja 1.1.4 pochodzi z lat 2005/2006). Dlatego stwierdzenie, że *te źródła są zdecydowanie przestarzałe* nie jest błędne, ale dla mnie było łatwiej zmodyfikować je w tej postaci, niż przenosić zmiany wykonane przez programistów TP-Link/Atheros do aktualnej gałęzi projektu U-Boot. Co więcej, wprowadzając własne modyfikacje, usunąłem sporo niepotrzebnych elementów, fragmentów kodu i plików źródłowych, tak żeby kod był czytelniejszy dla osoby, która do tej pory nie miała do czynienia z tym projektem.
 452
 453 Podziękowania
 454 -------------
 455
 456 - Dziękuję użytkownikowi *pupie* z forum OpenWrt za jego nieocenioną pomoc
 457 - Dziękuję wszystkim darczyńcom i osobom wspierającym rozwój tej modyfikacji